Kwasica żwacza – jak możemy jej zapobiegać

Kwasica żwacza to poważne zaburzenie metaboliczne u krów, wynikające z zaburzenia stosunku liczebności bakterii celulolitycznych i amylolitycznych w żwaczu prowadząc do obniżenia pH treści poza normy fizjologiczne. Konsekwencją tego jest pogorszenie sytuacji zdrowotności, dobrostanu i wydajności zwierząt, co wpływa negatywnie na efekty ekonomiczne.

Jak skutecznie zapobiegać kwasicy żwacza?

Aby skutecznie zapobiegać kwasicy, konieczne jest zastosowanie kompleksowych strategii żywieniowych. Oprócz stosowania dobrze zbilansowanej i przygotowanej dawki pokarmowej, kluczowe działania obejmują stosowanie buforów, alkalizację pasz oraz utrzymanie prawidłowego bilansu energetycznego i białkowego stosowanej dawki. Przyjrzyjmy się bliżej tym rozwiązaniom.

Bufory w diecie krów

Bufory to substancje stabilizujące pH treści żwacza. W praktyce hodowlanej stosuje się różne rodzaje buforów:

• Kwaśny węglan sodu: Popularny i niedrogi bufor o szybkim, ale krótkotrwałym działaniu (działa około 3 godzin po wymieszaniu z TMR-em lub jego bezpośrednim pobraniu). Po upływie tego czasu, efektywność buforowania maleje. Alternatywnie, kwaśny węglan sodu można podawać w formie lizawki, umożliwiając samodzielne pobranie przez krowy.

• Algi morskie: Niezawodne i skuteczne rozwiązanie w buforowaniu. Naturalne dodatki paszowe, takie jak zwapnione algi morskie, charakteryzują się długotrwałym efektem buforującym dzięki mikroporowatej strukturze i wysokiej zawartości wapnia. Niemniej jednak ich wyższa cena może stanowić ograniczenie dla niektórych hodowców, jak same koszty produkcji mogą to rozwiązanie eliminować z zastosowania.

Aby zwiększyć skuteczność buforowania, zaleca się stosowanie preparatów łączących różne substancje buforujące, co pozwala na uzyskanie efektu zarówno szybkiego, jak i długotrwałego działania. Dodatkowo, odpowiednie rozdrabnianie pasz, dostosowane do stosowanej dawki, może wspomóc procesy trawienne i stabilizację pH w żwaczu. 

Alkalizacja pasz

Alkalizacja polega na podwyższeniu pH pasz poprzez dodanie preparatów alkalizujących, co zmniejsza ryzyko kwasicy i stanowi alternatywę do stosowania buforów w niektórych dobrze zbilansowanych i przygotowanych dawkach pokarmowych. Proces ten polega na wymieszaniu wilgotnego, śrutowanego lub gniecionego ziarna z mocznikiem oraz enzymem, co podnosi finalnie pH śruty nawet do wartości 9. Dzięki temu można zwiększyć udział śrut zbożowych w dziennej dawce pokarmowej bez obaw o wystąpienie kwasicy.

Prawidłowy bilans energetyczny i białkowy

Utrzymanie odpowiedniego bilansu energetycznego i białkowego w dawce pokarmowej krów, podobnie jak właściwa struktura stosowanego TMR-u jest kluczowe dla zapobiegania kwasicy. Nadmierna ilość łatwo fermentujących węglowodanów, takich jak skrobia, prowadzi do obniżenia pH treści żwacza. Dlatego ważne jest zbilansowanie dawki pokarmowej pod kątem zawartości zarówno włókna surowego i węglowodanów niestrukturalnych, a także stopniowe wprowadzanie nowych komponentów dawki, aby umożliwić adaptację mikroflory żwacza.

Zapobieganie kwasicy żwacza wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego stosowanie odpowiednich strategii żywieniowych dostosowanych do warunków i stosowanej dawki pokarmowej. Stosowanie buforów, alkalizowanych śrut zbożowych oraz utrzymanie prawidłowego bilansu energetycznego i białkowego i struktury dawki pokarmowej jest kluczowym elementem poprawnego żywienia krów wysokowydajnych. Dzięki tym działaniom można skutecznie chronić zdrowie krów, utrzymując jej dobrostan i zapewnić ich wysoką wydajność.