Mastitis jest to zapalenie gruczołu mlekowego – zapalenie wymienia. Do tej choroby dochodzi głównie na skutek inwazji bakteryjnej poprzez wniknięcie ich do kanału strzykowego.
Według literatury w mleku z wymienia zdrowego zawsze znajduje się od 50 do 200 tys./ml mleka komórek somatycznych (LKS). Granicę między zdrowiem a chorobą przyjmuję się liczbę 200 tys. W 1 ml mleka. Przekroczenie wymienionej liczby wskazuje na rozwijający się proces zapalny w gruczole mlecznym. Norma określająca górny poziom LKS w mleku wynosi 400 tys./ml.
Co wypływa na wzrost komórek somatycznych ?
- uwarunkowania genetyczne,
- błędy żywieniowe, wiek krów,
- stadium laktacji,
- nieprzestrzeganie zasad higieny doju,
- pora roku,
- uszkodzenia strzyków,
- zabrudzone legowiska
Mastitis możemy podzielić na dwa rodzaje – postać kliniczną oraz subkliniczną.
Pierwsza z wyżej wymienionych cechuje wyczuwalne lub zauważalne zmiany w wymieniu lub mleku. Ostry przebieg choroby jest przeważnie gwałtowny i wiąże się z wystąpieniem objawów ogólnoustrojowych, takich jak gorączka, brak apetytu, odwodnienie i osłabienie. Objęta procesem chorobowym ćwiartka jest zaczerwieniona, obrzęknięta, twarda i bolesna przy dotyku. Pozyskiwane z niej mleko ma ogólnie nieprawidłowe parametry, a jego ilość jest mniejsza.
W łagodnym lub subklinicznym przebiegu choroby, który występuje najczęściej, objawy obejmują zazwyczaj łagodne zapalenie wymienia i pewne zmiany w składzie mleka tj. obecność kłaczków lub strzępków oraz wodnisty wygląd.
Jeżeli chodzi o chorobę przewlekłą infekcja może zostać w fazie klinicznej przez nieokreślony czas, mogą też występować okresy choroby w postaci podklinicznej na przemian z okresami zaostrzenia objawów klinicznych.
Przy drugim z wyżej wymienionych postaci choroby (subkliniczne mastitis) objawy są niezauważalne gołym okiem, można je wykryć podczas badań laboratoryjnych, a dokładniej świadczy o nich wzrost liczby komórek somatycznych oraz obecność drobnoustrojów (patogenów) w mleku, co stwierdza się w badaniach mikrobiologicznych.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Skutki ekonomiczne w przypadku wystąpienia mastitis :
– straty w produkcji mleka
– koszt leczenia weterynaryjnego
– większe nakłady pracy
– obniżona jakość mleka
– brakowanie zwierząt
Profilaktyka zapalenia:
• Poprawa warunków bytowania zwierząt
• Higiena doju
• Monitoring stada
• Leczenie klinicznych postaci mastitis/ brakowanie krów opornych na terapię
• Prawidłowe zasuszanie krów
Leczenie zapaleń wymienia
Sposoby zwalczania mastitis:
• Leczenie na początku zasuszenia
• Brakowanie
• Leczenia w laktacji
• Wyzdrowienie spontaniczne – do 5% zapaleń podostrych
Mastitis powoduje duże straty w produkcji mleka oraz generuje koszty związane z leczeniem weterynaryjnym, dlatego też lepiej zapobiegać niż leczyć.
